Theatrum orbis terrarum

De eerste Vlaming die we tegenkomen is de Antwerpenaar Abraham Ortelius (1527-1598). Deze geograaf en cartograaf is vooral gekend voor zijn wereldberoemde atlas Theatrum orbis terrarum. De vele kopergravures van alle kaarten en het prachtig verzorgde zetwerk van de Plantijnse drukkerij zorgden ervoor dat dit een zeer kostbaar boek werd. Bovendien is dit exemplaar nog eens zorgvuldig met de hand ingekleurd, een ware luxeuitgave dus.

Ondanks de hoge kostprijs werd de atlas een echte bestseller, wijdverspreid en beschikbaar in meerdere talen. Het boek was echter niet meteen bedoeld om te gebruiken onderweg. Integendeel, met dit werk in de hand kon men vanuit zijn eigen zetel thuis de wereld ontdekken, zonder de risico’s en onkosten van zelf op reis te gaan.

Op de titelpagina, hier links te zien, zijn de vijf continenten die toen gekend waren allegorisch voorgesteld als vrouwen. Bovenaan op de troon zit Europa, die de wereld bestuurt. Links staat Azië in een rijkversierde zijden jurk met in haar hand aromatische kruiden. Afrika staat rechts, licht gekleed en met een donkere huidskleur. Onderaan ligt Amerika, naakt met pijl, boog en veren. De buste rechts van haar is “Magellanica” of Vuurland (aan de uiterste zuidpunt van Zuid-Amerika), dat nog maar gedeeltelijk ontdekt was.